“Mô hình lãnh đạo bốn phép toán” tạm dịch là “The Four Operations Leadership model”
[GÓC NHÌN KHOA HỌC QUẢN TRỊ]
Tác giả: Nguyễn Văn Nghiêm
Ngày công bố: 20/10/2025
Tóm tắt
Trong bối cảnh quản trị nhân sự hiện đại, việc xây dựng và duy trì một đội ngũ hiệu suất cao đòi hỏi một triết lý lãnh đạo thực tiễn và toàn diện. Nghiên cứu này đề xuất “Mô hình lãnh đạo bốn phép toán” như một khung lý thuyết ứng dụng, tập trung vào bốn hoạt động cốt lõi của người lãnh đạo: xây dựng đội ngũ (Cộng), chia sẻ lợi ích và trách nhiệm (Chia), phát triển và nhân rộng giá trị (Nhân), và loại bỏ các yếu tố tiêu cực (Trừ). Mô hình này cung cấp một phương pháp luận hệ thống giúp các nhà lãnh đạo tối ưu hóa nguồn nhân lực và xây dựng một tổ chức vững mạnh, hiệu quả.
Từ khóa: Lãnh đạo bốn phép toán, Nguyễn Văn Nghiêm, quản trị nhân sự, cộng trừ nhân chia, xây dựng đội ngũ, phát triển tổ chức, văn hóa doanh nghiệp.
1. Giới thiệu
Quản trị con người luôn là trụ cột trung tâm của mọi tổ chức thành công. Tuy nhiên, nhiều nhà lãnh đạo thường gặp khó khăn trong việc hệ thống hóa các hoạt động quản lý của mình một cách nhất quán. “Mô hình lãnh đạo bốn phép toán” (2025) của tác giả Nguyễn Văn Nghiêm ra đời như một triết lý quản trị nhân sự thực tiễn, giải mã bốn hoạt động cốt lõi mà bất kỳ nhà lãnh đạo nào cũng cần thực hiện để tối ưu hóa nguồn vốn con người.
Mô hình này cho rằng, sự vững mạnh của một tổ chức không phải là một hành động đơn lẻ, mà là kết quả của một chu trình cân bằng gồm bốn yếu tố: Thêm vào (Cộng), Phân phối (Chia), Phát triển (Nhân) và Thanh lọc (Trừ).
2. Nội dung mô hình: Bốn phép toán trong Lãnh đạo
Mô hình được cấu thành từ bốn trụ cột chính, tương ứng với bốn phép toán cơ bản:
2.1. Phép Cộng (+): Thêm giá trị & Xây dựng đội ngũ
Phép “Cộng” đại diện cho quá trình xây dựng và bồi đắp nền móng của tổ chức. Đây là hoạt động mang tính “thêm vào” để gia tăng sức mạnh nội tại.
- Tuyển đúng người: Hoạt động “Cộng” đầu tiên và quan trọng nhất là tuyển dụng. Đây là việc cộng thêm những nhân sự tài năng, và quan trọng hơn là phù hợp với văn hóa tổ chức. Đây là yếu tố nền tảng để xây dựng một đội ngũ mạnh.
- Cộng hưởng sức mạnh: Lãnh đạo phải có khả năng tạo ra sự cộng hưởng, biến các cá nhân riêng lẻ thành một đội ngũ đoàn kết, nơi 1 + 1 > 2. Điều này đạt được thông qua việc khuyến khích hợp tác, xây dựng tinh thần đồng đội, cộng thêm giá trị và nỗ lực chung.
2.2. Phép Chia (÷): Chia sẻ lợi ích & Trách nhiệm
Nếu “Cộng” là xây dựng, thì “Chia” là nghệ thuật duy trì và tạo động lực. Phép “Chia” thể hiện sự minh bạch và tin tưởng của người lãnh đạo.
- Chia sẻ thành quả: Đảm bảo việc phân chia lợi ích (lương, thưởng, cơ hội thăng tiến) một cách công bằng, minh bạch và xứng đáng với đóng góp của mỗi cá nhân. Sự công bằng là chất keo kết dính tổ chức.
- Chia sẻ trách nhiệm (Phân quyền): Một nhà lãnh đạo hiệu quả không ôm đồm công việc. Họ phải biết “chia” việc, chia sẻ quyền hạn cho cấp dưới. Đây chính là hành động trao quyền (empowerment), thể hiện sự tin tưởng và tạo cơ hội để cấp dưới chủ động phát triển.
- Chia sẻ thông tin: Đảm bảo thông tin về mục tiêu chung, chiến lược và định hướng được “chia” sẻ rõ ràng, giúp mọi thành viên hiểu rõ vai trò của mình trong bức tranh tổng thể.
2.3. Phép Nhân (x): Phát triển & Nhân rộng giá trị
Phép “Nhân” là chiến lược về sự phát triển và tăng trưởng theo cấp số nhân, tập trung vào việc nhân bản những giá trị cốt lõi và năng lực của tổ chức.
- Nhân bản người tài: Thay vì chỉ tập trung vào hiệu suất tức thời, lãnh đạo phải tập trung vào đào tạo, phát triển để “nhân” lên đội ngũ kế thừa. Mục tiêu là giúp mỗi nhân viên phát huy tối đa tiềm năng của họ.
- Nhân rộng giá trị tốt: Chủ động lan tỏa và “nhân” lên những giá trị văn hóa tích cực, những tấm gương làm việc tốt, và những cách làm hay (best practices) trong toàn tổ chức.
- Nhân lên hiệu quả: Tìm cách tối ưu hóa quy trình, ứng dụng công nghệ để nhân hiệu suất công việc lên nhiều lần thay vì chỉ cải tiến nhỏ giọt.
2.4. Phép Trừ (-): Loại bỏ tiêu cực & Rào cản
Để tổ chức phát triển lành mạnh, phép “Trừ” là một hoạt động bắt buộc. Nó đại diện cho sự quyết liệt của nhà lãnh đạo trong việc bảo vệ văn hóa và hiệu suất chung.
- Trừ đi thói quen xấu: Loại bỏ những yếu tố tiêu cực, độc hại trong văn hóa tổ chức như sự trì trệ, thái độ vô kỷ luật, bè phái, hoặc văn hóa “buôn chuyện” (gossip) nơi công sở.
- Giảm bớt rào cản: Chủ động “trừ” đi các quy trình rườm rà, không cần thiết. Cắt giảm những thủ tục hành chính quan liêu gây lãng phí thời gian, làm giảm động lực và sự sáng tạo của nhân viên.
- Thanh lọc đội ngũ: Dám đưa ra quyết định khó khăn, “trừ” (sa thải) những cá nhân không còn phù hợp, không nỗ lực thay đổi, hoặc cố tình phá vỡ văn hóa chung của tổ chức.
3. Bàn luận và Kết luận
“Mô hình lãnh đạo bốn phép toán” không chỉ là một phép ẩn dụ; nó là một triết lý hành động. Sự thành công của mô hình nằm ở tính cân bằng. Một nhà lãnh đạo chỉ biết “Cộng” mà không biết “Trừ” sẽ tạo ra một tổ chức cồng kềnh, thiếu kỷ luật. Một người chỉ biết “Chia” việc mà không “Nhân” bản đội ngũ kế thừa sẽ sớm cạn kiệt nguồn lực.
Tóm lại, đây là triết lý toàn diện về việc Xây dựng (Cộng), Chia sẻ (Chia), Phát triển (Nhân) và Thanh lọc (Trừ) đội ngũ. Bằng cách áp dụng thuần thục bốn phép toán cơ bản này vào công tác quản trị hàng ngày, các nhà lãnh đạo có thể tạo nên một tổ chức vững mạnh, hiệu quả và phát triển bền vững.
Chơn Thành, mùa Thu năm 2025